Landen op deze pagina: | Frankrijk | Hongarije | Italië | Letland | Litouwen | Oostenrijk |
Frankrijk
Vondelingen
Saint Vincent de Paul bouwde in 1638 het eerste vondelingenhuis van Frankrijk in Parijs. Bij decreet werden vanaf 1811 vondelingenwielen toegestaan, een soort draaideuren waarmee de moeder haar kind letterlijk de kerk indraaide. Naar zeggen waren er op het hoogtepunt niet minder dan 251 van deze tours d'abandon in geheel Frankrijk, waaronder in het Hôpital des Enfants-Trouvés in Paris.
In 1904 werden de vondelingenwielen echter afgeschaft nadat vanwege de erbarmelijke economische crisisjaren er jaarlijks tienduizenden kinderen werden gebracht. In de plaats daarvan kwamen er zogeheten aangiftekantoren (bureaux d'admission) waar moeders hun kinderen anoniem konden afgeven en tegelijk advies kregen.
Babydoding
INSERM, het Institut National de la Santé et de la Recherche Médicale publiceerde in 2011 een studie waarin werd geconcludeerd dat het aantal neonaticides ten minste vijf keer hoger is dan volgens de officiële statistieken.
Zusmoederschap
Nog geen informatie beschikbaar.
Illegale opneming
Nog geen informatie beschikbaar.
Anoniem bevallen
Tegenwoordig mogen onder artikel 222-6 van de Code d'action sociale et des familles Franse moeders anoniem bevallen (accouchement sous X) en hun kind achterlaten. Dit werd geregeld in 1941 via een decreet van de regering-Vichy. De aanduiding 'sous X' refereert aan het feit dat de zwangere vrouw in het ziekenhuis wordt geregistreerd onder de naam 'Madame X'.
In 2011 verscheen een rechtsvergelijkend onderzoek naar de verschillen tussen Frankrijk en Nederland aangaande de toekenning van het juridische moederschap met de titel De geheime moeder.
Verder hebben onder meer Lefaucheur (2004) en Willenbacher (2004) hierover gepubliceerd.Bevallen onder geheimhouding/vertrouwelijk bevallen
Niet van toepassing; wanneer anoniem bevallen is toegestaan, mag een vrouw altijd haar identiteit wél (later) kenbaar maken.
Hongarije
Vondelingen
In Hongarije is er geen overheidsorganisatie die zich, zoals de Nederlandse Raad voor de Kinderbescherming, ontfermt over vondelingen en hierover statistische informatie bijhoudt.
De vondelingenluiken in Hongarije zijn standaardcouveuses (Hongaars: krízisinkubátor) die direct achter de ingang van een ziekenhuis staan. Het eerste vondelingenluik werd in 1996 in Budapest ingericht, er zijn er inmiddels 32. Kijk hier voor een overzicht van alle Hongaarse vondelingenluiken per februari 2015 (bron, peildatum 28 augustus 2016).
In 2005 werd het achterlaten van een kind in een vondelingenluik niet meer strafbaar gesteld in de wet.
Babydoding
De Hongaarse overheid heeft het NIDAA op 25 juli 2012 de volgende cijfers over het doden van jonggeborenen verstrekt:Bevallen onder geheimhouding/Vertrouwelijk bevallen
Mogelijk in Hongarije. Op het geboortecertificaat worden wel verschillende gegevens van de moeder vermeld, onder meer haar naam, of zij getrouwd is, en wie de vader van het kind is.
Italië
Vondeling
Vondeling leggen is strafbaar in Italië. Volgens artikel 591 van de primo comma kan het verlaten van een minderjarige tot veertien jaar leiden tot een gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar.
Italiaanse contactorganisatie voor vondelingenluiken:
Movimento per la vita italiano
Lungotevere dei Vallati 2, 00186 Roma
E-mail mpv@mpv.org
Er zijn tientallen vondelingenluiken, culla per la vita genoemd, ofwel kribbe voor het leven. Kijk hier voor een overzicht van alle Italiaanse vondelingenluiken (peildatum 28 augustus 2016).
In 1198 had het Santo Spirito-ziekenhuis in Vaticaanstad de eerste 'draaischijf' voor baby's van Europa; in 2006 kreeg het Santo Spirito-ziekenhuis opnieuw een vondelingenluik.
Anoniem bevallen
De Italiaanse wet stelt zwangere vrouwen in staat om zonder civiele of strafrechtelijke gevolgen te bevallen zonder haar persoonlijke gegevens te verstrekken. Dit anoniem bevallen of parto anonimo is in verschillende wetsartikelen vastgelegd. Zo regelt artikel 250 van de Codice Civile (Burgelijk Wetboek) dat een vrouw het recht heeft om de baby van wie zij is bevallen niet te erkennen. Artikel art. 622,326 van de Codice Penale (Wetboek van Strafrecht) stelt bovendien dat een vrouw recht heeft op strikte geheimhouding van haar naam.
Bevallen onder geheimhouding/vertrouwelijk bevallen: niet van toepassing; wanneer anoniem bevallen is toegestaan, mag een vrouw altijd haar identiteit (later) kenbaar maken.
Letland
Letse contactorganisatie voor de vondelingenluiken:
BabyBox
Krasta iela 19, Ogre, LV - 5001
Telefoon +371 - 2943 - 3750 en +371 - 2920 - 5454
E-mail babybox@babybox.lv
Op 8 september 2009 werd het eerste vondelingenluik (Lets: Baby Box) geopend. Dit gebeurde bij het Riga Paediatric Clinical University Hospital. Inmiddels zijn er zeven vondelingenluiken in even zoveel steden. Kijk hier voor een overzicht van alle Letse vondelingenluiken (peildatum 28 augustus 2016).
Sindsdien zijn er 31 baby's achtergelaten (peildatum 28 augustus 2016). Kijk hier voor een overzicht van alle Letse baby's via de vondelingenluiken.
De Letse wetgever geeft geen directe richtlijnen voor de vondelingenluiken, maar indirect zijn diverse wettelijke normen van toepassing:
- Burgerlijk Wetboek artikel 27: Een baby die in een vondelingenluik wordt gelegd heeft de status van vondeling.
- Burgerlijk Wetboek artikel 173 paragraaf 2: De biologische ouders kunnen op hun beslissing terugkomen tot het moment dat de rechtbank de adoptie bekrachtigt.
- Burgerlijk Wetboek artikel 4: De biologische ouders moeten via een dna-test hun bloedverwantschap aantonen. Het Hof voor de Wezen beslist of het kind aan de moeder of vader wordt toevertrouwd.
- Burgerlijk Wetboek artikel 162: Een adoptie kan pas worden bekrachtigd als de adoptieouders tot zes maanden voor het kind hebben gezorgd en er een echte ouder-kindrelatie is aangetoond.
Babydoding
Het Wetbooek van Strafrecht in Letland stelt onder artikel 119 'Moord op een jonggeboren kind' dat een persoon die, als moeder, onder psychische gesteldheid haar eigen kind doodt tijdens de bevalling of direct na de geboorte tot maximaal vijf jaar gevangenisstraf kan worden veroordeeld.
De Letse overheid beschikt niet over statistische gegevens van het aantal gevonden babylijkjes. Tussen 2007 en 2012 is er niemand veroordeeld onder artikel 119.
Litouwen
Vondelingen
Begin februari 2010 werd het eerste vondelingenluik ('gyvybės langelis') geopend. Dit gebeurde in Vilnius. Inmiddels zijn er acht vondelingenluiken in zeven gemeenten. Sindsdien zijn er negentien baby's achtergelaten: een jongen in 2009, zes jongens en zes meisjes in 2010, twee jongens en twee meisjes in 2011, en twee meisjes in 2012 (peildatum 4 april 2012).
Oostenrijk
Vondelingen
Oostenrijkse contactorganisaties:
Bundesministerium für Wirtschaft, Familie und Jugend
Abteilung II/2, Jugendwohlfahrt und Kinderrechte
1010 Wien, Franz Josefs-Kai 51
Telefoon +43 - 1 - 711 00 3314
E-mail post@II2.bmwfj.gv.at
Statistiek Austria
Allgemeiner Auskunftsdienst
Guglgasse 13, 1110 Wien
Telefoon +43 - 1 - 711 28 7070
E-mail info@statistik.gv.at
Volgens het Oostenrijkse Wetboek van Strafrecht is het verlaten van mensen in een hulpeloze, levensbedreigende situatie strafbaar.
Originele tekst §82 StGB
(1) Wer das Leben eines anderen dadurch gefährdet, daß er ihn in eine hilflose Lage bringt und in dieser Lage im Stich läßt, ist mit Freiheitsstrafe von sechs Monaten bis zu fünf Jahren zu bestrafen.
(2) Ebenso ist zu bestrafen, wer das Leben eines anderen, der unter seiner Obhut steht oder dem er sonst beizustehen verpflichtet ist (§ 2), dadurch gefährdet, daß er ihn in einer hilflosen Lage im Stich läßt.
(3) Hat die Tat den Tod des Gefährdeten zur Folge, so ist der Täter mit Freiheitsstrafe von einem bis zu zehn Jahren zu bestrafen.
Volgens het Oostenrijkse Wetboek van Strafrecht was het verlaten van minderjarigen strafbaar. In 2001 is dit artikel §197 StGB volledig geschrapt. Hiermee is het mogelijk geworden voor vrouwen om gebruik te maken van een vondelingenluik of anoniem bevalling.
In Oostenrijk zijn er sinds 2001 vijftien vondelingenluiken (Oostenrijks: Babyklappe of Babynest) in even zoveel steden. Kijk hier voor een overzicht per 20 augustus 2015 van alle Oostenrijkse vondelingenluiken (bron, peildatum 28 augustus 2016).
Babydoding
Volgens het Oostenrijkse Wetboek van Strafrecht is het doden van een baby tijdens of direct na de geboorte strafbaar met maximaal vijf jaar gevangenisstraf.
Originele tekst §79 StGB
Tötung eines Kindes bei der Geburt: Eine Mutter, die das Kind während der Geburt oder solange sie noch unter der Einwirkung des Geburtsvorganges steht, tötet, ist mit Freiheitsstrafe von einem bis fünf Jahren zu bestrafen.
Tussen 2002 en eind 2011 zijn er 12 babylijkjes gevonden.
Tabel: geregistreerde babylijkjes1
2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
? | 1 | 1 | 1 | - | 2 | 1 | 3 | 2 | - | 1 |
Tabellen: achtergronden babydoding2
In 2012 is een wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke effecten van vondelingenluiken op het aantal neonaticides.
Anoniem bevallen
In Wenen werd in 1784 het eerste vondelingenhuis van Oostenrijk geopend. Het was hier ook mogelijk om anoniem te bevallen. Welgestelde dames konden zelfs tegen betaling met een masker of sluier op het gezicht bevallen, zodat haar identiteit ook voor het medisch personeel verborgen bleef. In 1899 werd de anonimiteit afgeschaft, en in 1910 het vondelingenhuis gesloten3.
Volgens het Oostenrijkse Wetboek van Strafrecht was het verlaten van minderjarigen strafbaar. In 2001 is dit artikel §197 StGB volledig geschrapt. Hiermee is het mogelijk geworden voor vrouwen om gebruik te maken van een vondelingenluik of anoniem bevalling. De moeder heeft zes maanden de tijd om terug te komen op haar besluit om afstand te doen. Tussen 2001 en eind 2011 zijn er 409 baby's geboren via een anonieme bevalling.
Bevallen onder geheimhouding/discreet bevallen: niet van toepassing; wanneer anoniem bevallen is toegestaan, mag een vrouw altijd haar identiteit wél (later) kenbaar maken.
Tabel: baby's via anonieme bevallingen1
2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
23 | 43 | 35 | 29 | 37 | 30 | 39 | 40 | 44 | 40 | 49 |
1 Bundesministerium für Wirtschaft, Familie und Jugend, e-mail 24-07-2012
2 Klier, C. (2008). Enquete Schwangerschaft, Geburt und frühkindliche Entwicklung. Wien: Universitätsklinik für Psychiatrie des Kindes und Jugendalters.
3 Pawlowsky, V. (2001). Mutter ledig – Vater Staat. Das Gebär- und Findelhaus in Wien 1784–1910. Innsbruck: Studienverlag. p. 26ff.