Skip to main content

Vondelingen en babylijkjes in Nederland

2 juli 1969, vondeling Elisabeth Gerarda van den Bergh (later: Els de Kruijter), Maarn

Leeuwarder Courant, 3 juli 1969: "Miauwen van kat was gehuil van vondeling"

Elisabeth Gerarda van den Bergh zijn de voorlopige voornamen geworden van het drie dagen oude meisje, dat gisteravond op een bank voor het huis van boswachter G. Berkhof (52) in Maarn, te vondeling is gelegd. De baby heeft de namen gekregen van het echtpaar C. van den Berg, eveneens woonachtig in Maarn, dat zich bereid heeft verklaard het meisje te adopteren. Mevrouw Van den Berg heeft zich over de baby ontfermd.

Tegen elven gisteravond vond de heer Berkhof het kindje op de bank naast zijn huis. De beentjes waren in een plastic zakje gehuld en een stuk doek was bij wijze van luier omgedaan. Van dat doek was ook een stuk gebruikt als navelverbandje. Het bovenlijfje was ontbloot. De heer Berkhof zat naar de tv te kijken, toen hij dacht het gemiauw van een kat te horen. „Ik ging naar de deur en gooide een plastic omhulsel van een wasmiddel in de richting van het geluid. Even later hoorde ik binnen opnieuw dat geluid. Mijn zoon van twaalf is toen naar buiten gegaan en ontdekte het kindje. Ik heb meteen de Rijkspolitie gebeld", vertelde de heer Berkhof.

Wachtmeester eerste klas Van den Berg belde prompt verscheidene autoriteiten op, die poolshoogte kwamen nemen. Het meisje werd door hem mee naar huis genomen, waar zijn vrouw zich meteen ontfermde over het huilende kleintje. Het echtpaar voelt wel voor adoptatie, maar wil eerst de consequenties nog bekijken. Het echtpaar heeft twee zoons van respectievelijk 21 en negentien en een dochter van zeventien jaar. Vanmorgen is het kind bij de burgerlijke stand in Maarn aangegeven. De baby kreeg de voornamen van een overleden zuster van mevrouw Van den Berg.

Limburgsch Dagblad, 4 juli 1969: "Wachtmeester wil vondeling wel adopteren"

(Van onze correspondent) MAARN, 4 juli — Elisabeth Gerarda van den Berg zijn de voorlopige namen geworden van het 3 dagen oude meisje, dat woensdagavond op een bank voor het huis van de heer G. Berkhof (52), Amersfoortse weg 5 in Maarn, te vondeling is gelegd. De baby heeft de namen gekregen van het echtpaar C. van den Berg, Dennenlaan 4 in Maarn dat zich over het kind heeft ontfermd. Dit echtpaar is bereid dit meisje te adopteren. Omstreeks 22,45 uur woensdagavond vond de heer Berkhof, die boswachter is, het kindje op de bank naast zijn huis. De beentjes waren in een plastic zakje gehuld en een stuk doek was bij wijze van luier omgedaan. Van dat doek was ook een stuk gebruikt als navelverbandje. Het bovenlijfje was ontbloot. Hij belde toen de Rijkspolitie.

Wachtmeester eerste klas Van den Berg belde prompt verscheidene autoriteiten op, die poolshoogte kwamen nemen. Het meisje werd door hem mee naar huis genomen. Mevrouw Van den Berg heeft zich ontfermd over het wurm dat niets mankeerde. Zij heeft haar echtgenoot ertoe overgehaald, het kind te adopteren als het kan. Wachtmeester Van den Berg voelt er wel voor, maar wil eerst de consequenties nog bekijken. Het echtpaar heeft twee zoons van respectievelijk 21 en 18 en een dochter van 17 jaar.

Gistermorgen is het kind bij de burgerlijke stand in Maarn aangegeven. De voornamen zijn die van een overleden zuster van mevr. Van den Berg.

Friese koerier, 4 juli 1969: "Boswachter vindt baby naast huis"

MAARN — Elisabeth Gerarda van den Berg zijn de voorlopige namen geworden van het 3 dagen oude meisje, dat woensdagavond op een bank voor het huis van de heer G. Berkhof (52), in Maarn, te vondeling is gelegd. De baby heeft de namen gekregen van het echtpaar C. van den Berg, in Maarn dat zich over het hulpeloze meisje heeft ontfermd. Dit echtpaar is bereid dit meisje te adopteren.

Omstreeks kwart voor elf woensdagavond vond de heer Berkhof, die boswachter is, het kindje op de bank naast zijn huis. De beentjes waren in een plastic zakje gehuld en een stuk doek was bij wijze van luier omgedaan Het bovenlijfje was ontbloot. De heer Berkhof zat naar de tv te kijken, toen hij dacht het gemiauw van een kat te horen. Even later hoorde hij het opnieuw. Zijn zoon van 12 is toen naar buiten gegaan en ontdekte het kindje. De heer Berkhof belde meteen de rijkspolitie.

Wachtmeester eerste klasse van den Berg nam meteen contact op met verscheidene autoriteiten en nam het meisje, dat niets mankeerde, mee naar huis, waar zijn vrouw zich er liefdelijk over ontfermde. Zij heeft haar echtgenoot ertoe overgehaald, het kind te adopteren als het kan. Wachtmeester Van den Berg voelt er wel voor, maar wil eerst de consequenties nog bekijken. Het echtpaar heeft twee zoons van resp. 21 en 19 en een dochter van 17 jaar. Gistermorgen is het kind bij de burgelijke stand in Maarn aangegeven. De voornamen zijn die van een overleden zuster van mevr. Van den Berg. Op de foto: De heer en mevrouw Van den Berg en de kleine Elisabeth.

Leeuwarder courant, 4 juli 1969: "Het echtpaar Van den Berg te Maarn met de baby"

Het echtpaar Van den Berg te Maarn met de baby, die, zoals gemeld, woensdagavond te vondeling werd gelegd bij een boswachter in hun woonplaats. De heer Van den Berg, wachtmeester van de Rijkspolitie, heeft zich bereid verklaard het vondelingetje te adopteren. De baby is gistermorgen aangegeven bij de burgerlijke stand in Maarn en heeft de voornamen Elisabeth Gerarda gekregen, de namen van een overleden zuster van mevrouw Van den Berg. De politie zoekt intussen naar de moeder van de baby.

NOS NTR Nieuwsuur, donderdag 21 augustus 2014: "Opening vondelingenkamers stuit op weerstand"

In september komen er in Nederland twee vondelingenkamers: één in Groningen en één in Papendrecht. Hier kunnen vrouwen hun baby anoniem achterlaten. Tot nu toe kon dat in Nederland niet.

Het initiatief is afkomstig van Barbara Muller. Zij richtte al eerder het Babyhuis op, dat opvang biedt aan kinderen die niet meer thuis kunnen wonen. Muller wilde al eerder een vondelingenkamer openen, maar stuitte op weerstand. Zowel de Raad voor de Kinderbescherming als staatssecretaris Teeven liet zich negatief uit over het plan. Volgens Teeven is het anoniem achterlaten van kinderen strafbaar en in strijd met het recht van kinderen om te kunnen achterhalen wie hun biologische ouders zijn.

In februari 2014 vroeg hij de Raad voor Strafrechtstoepassing naar de juridische mogelijkheden om de oprichting van een vondelingenkamer tegen te gaan. De Raad presenteerde het advies vanavond in Nieuwsuur en stelt dat de vondelingenkamer "geen toereikende oplossing" is, maar adviseert de overheid nog niet om nieuwe wetgeving te creëren om vondelingenkamers tegen te gaan.

In de vondelingenkamers die er nu toch komen, staat een commode, een wieg en een stoel. Ook zijn folders met informatie in verschillende talen aanwezig. Via een alarmknop kan de moeder hulp inschakelen, maar ze kan haar baby ook geheel anoniem achterlaten.

In Nederland mag het anoniem afstaan van kinderen niet. Een vrouw die haar baby wil afstaan, is aangewezen op Fiom, een stichting die ondersteuning biedt bij ongewenste zwangerschappen, en kan haar kind ter adoptie afstaan of in een pleeggezin laten plaatsen. Ze kan wel kiezen voor een 'geheime' bevalling; in dat geval worden haar gegevens geheim gehouden voor de buitenwereld en alleen gedeeld met Fiom, bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en de rechtbank. De naam van de biologische moeder wordt echter altijd vermeld op de geboorteakte van het kind. Vrouwen die hun bevalling geheel geheim willen houden, omdat zij bijvoorbeeld slachtoffer zijn van incest of vrezen voor eerwraak, kunnen volgens Muller nu nergens terecht. "Zij durven niet aan te kloppen bij instanties. Ze zijn doodsbang en vertrouwen niemand. Zij hebben gehele anonimiteit nodig."

Per jaar worden in Nederland één tot twee baby's te vondeling gelegd. En vier à vijf keer wordt jaarlijks sectie verricht op een baby omdat het vermoeden bestaat dat de pasgeborene binnen 24 uur na de geboorte is gedood. Muller hoopt met de vondelingenkamers het aantal onbeschermd achtergelaten vondelingen terug te brengen naar nul. "Maar ook al redden we hiermee één baby dan is mijn missie al geslaagd", zegt ze.

In elf Europese landen bestaat al de mogelijkheid om baby's anoniem te vondeling te leggen. Duitsland heeft 100 'babyluiken'. Deze zijn niet wettelijk toegestaan, maar worden gedoogd. Van 1999 tot 2010 zijn er 278 baby's achtergelaten. In België werd in 2000 één 'vondelingenschuif' geopend en ook in België is sprake van gedoogbeleid. Tot op heden zijn 6 baby's in de schuif gelegd. Overigens is in Duitsland na de komst van de babyluiken geen afname van het aantal vondelingen waargenomen.

In deze uitzending presenteert Barbara Muller haar vondelingenkamer. Een slachtoffer van seksueel misbruik, de stichting Fiom en een vondeling reageren op haar initiatief.

Film